Wyzwalanie świętości miejsca

Prezentacja “Wyzwalanie świętości miejsca” ukazała się w lutowym numerze miesięcznika ŚLĄSK. Marek Skwara opisuje w niej realizację Ośrodka Wydawniczego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na bielskim Syjonie, według działającego w ramach Pracowni Architektury Żywej ATELIER PS, jego funkcjonowanie w historycznym kontekście, na styku kultur i jego percepcję z perspektywy czasu.

Projektowanie obiektów sakralnych należy do zadań najtrudniejszych dla architekta. Łatwo bowiem jest wpaść w pułapkę epatowania odbiorcy własnym ego – budowania świątyni nie na chwałę Boską, lecz dla zaspokojenia własnych ambicji, dla własnej satysfakcji. Architekci skupieni wokół Pracowni Architektury Żywej starali się eliminować taką postawę w swoich działaniach, opierając się na procesach przestrzennych, kulturowych, społecznych, biologicznych toczących się wokół przedsięwzięcia, jakim jest powstawanie nowego obiektu. Tak też się stało w przypadku Ośrodka Wydawniczego Kościoła Ewangelicko – Augsburskiego w Bielsku – Białej zaprojektowanego w latach 1985-86 w ramach tej Pracowni przez zespół autorski: Atelier PS Mirosław Polak, Marek Skwara we współpracy z Karolem Gasiem.

Obiekt Ośrodka Augustana, bo tak został nazwany, zaprojektowany został na miejscu dwóch budynków mieszkalnych przeznaczonych do rozbiórki ze względu na ich bardzo zły stan techniczny. Dla zachowania równowagi przestrzennej jego nowy układ został wpisany w zarysy i gabaryty dotychczas istniejących budynków. Nowe elementy realizacji, szczególnie „wieża” wieńcząca podkowę rzutu miały na celu uporządkowanie osi widokowych i zorientowanie nowego obiektu w hierarchii zespołu urbanistycznego.

Parafia Ewangelicko – Augsburska w Bielsku – Białej odgrywa znaczącą rolę w historii protestanckiej społeczności w Polsce, gdyż rejon Bielska i Cieszyna grupuje ponad połowę wyznawców tej religii. Pierwiastki „inności” wnoszone przez tę kulturę w polską tradycję i doświadczenie współistnienia znalazły swój wyraz w formie obiektu. Powściągliwość i ascetyczność spowodowały umiar w stosowaniu ornamentyki. Układ całości jest klarowny, uporządkowany z wyodrębnionymi strefami publicznymi i prywatnymi, otwartymi i zamkniętymi.

Wyraz formalny obiektu, przez niektórych określany jako postmodernistyczny, jest wynikiem usytuowania realizacji w pełnym sensie tego słowa „pomiędzy”, „na styku” – pomiędzy ludźmi (inwestorem, wykonawcą, projektantami), pomiędzy istniejącymi zabudowaniami, drzewami, na styku kultur, idei, religii, w historycznym kontekście przestrzennym tworzonym przez wieki. Znamienny jest fakt, że projekt wykonywany był dla protestantów, w ścisłej współpracy z członkami gminy, a część członków Pracowni Architektury Żywej była buddystami, część katolikami uważającymi, że architekt – twórca nie jest ani specjalistą wąskiej branży, ani też twórcą totalnym, lecz powinien być mądrym mediatorem niezliczonych procesów toczących się wokół i w organizmie przestrzennym. Takie rozumienie architektury dało w rezultacie żywy, ewoluujący kształt koncepcji architektonicznej.

Marek Skwara

Autorzy: Atelier PS Mirosław Polak i Marek Skwara otrzymali za projekt i realizację Ośrodka Wydawniczego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Bielsku Białej Wyróżnienie Nagrody Roku 1991 przyznawaną corocznie przez Stowarzyszenie Architektów Polskich za najlepsze realizacje architektoniczne w Polsce

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *

pl_PLPolski
en_GBEnglish (UK) pl_PLPolski