“Dzielnica akademicka – wizja bliskiej przyszłości?” w numerze 09/2018 miesięcznika Śląsk

Prezentacja “Dzielnica akademicka – wizja bliskiej przyszłości?” ukazała się w numerze 09/2018 miesięcznika Śląsk zatytułowanym “Miasto Kreatywne Katowice”. Marek Skwara przedstawia w nim projekt studialny nowej dzielnicy akademickiej Uniwersytetu Śląskiego w centrum Katowic autorstwa Atelier PS. Projekt ten uzyskał I nagrodę w warsztatach projektowych zorganizowanych w roku 2014 przez UM Katowice, Uniwersytet Śląski i katowicki oddział SARP.

Warsztaty projektowe, które zostały zorganizowane w roku 2014 przez Urząd Miasta Katowice, Uniwersytet Śląski, we współpracy z katowickim oddziałem Stowarzyszenia Architektów Polskich miały za zadanie uzyskanie odpowiedzi na pytanie o kierunki rozwoju funkcjonalno-przestrzennego terenów uniwersyteckich ulokowanych w centrum Katowic. Zwycięska praca studialna najtrafniej, według profesjonalnego jury warsztatów nakreśliła sposób kształtowania kolejnych obiektów i przestrzeni uniwersyteckich wzdłuż rzeki Rawy, których powstawanie po południowej jej stronie zainicjowała realizacja siedziby Wydziału Radia i Telewizji im.Krzysztofa Kieślowskiego w roku 2017.

Ostatnio działania integracyjne pomiędzy uczelniami i próby konsolidacji przedsięwzięć , lokowanie nowych uczelni nieopodal starych, przenosiny jednostek uczelnianych i akademików z obrzeży miast do ich centrów mają szansę sprawić, że ogromny potencjał intelektualny, kulturotwórczy i ludzki związany ze szkolnictwem wyższym będzie w mieście widoczny i czytelny, studenci i pracownicy naukowi widzialni, w sposób naturalny wypełniający strefy centralne miast, dając im życie, w czasie, gdy większość miast zaczyna cierpieć na gwałtowny spadek populacji.

Przedstawiona koncepcja realizuje ten zamiar i proponuje rozwijanie integracji powstającej dzielnicy poprzez eliminowanie bariery, jaką stanowi koryto rzeki Rawy. Tak, więc ulice: Św. Pawła, Wodna, Górnicza „przechodzą” niejako na północną stronę Rawy, a na styku funkcjonującego kampusu uniwersyteckiego i nowej Dzielnicy Akademickiej stworzony jest plac centralny, Agora stanowiąca zwornik całego układu urbanistycznego. To tam przeniesiony jest punkt ciężkości całego układu funkcjonalno-przestrzennego – na przeciwko obiektu CINIBA, obok pasażu z Rektoratem UŚ, nieopodal Wydziału Prawa, przed projektowanymi Wydziałami: Filologicznym, Biotechnologii i Bioróżnorodności, domami studenckimi, na przecięciu osi wschód – zachód, gdzie znajdują się: Wydział Biologii i Ochrony Środowiska z jednej strony i projektowana hala sportowa z drugiej, z osią północ-południe, która łączy rejon poniżej ulicy Warszawskiej z ulokowanymi tam kilkoma uczelniami i strefą rozrywki, z północną strefą kultury, gdzie od lat działa Spodek, a ostatnio: Siedziba NOSPR, Muzeum Śląskie i Centrum Kongresowe.

Tworzenie Dzielnicy, w szerszym zakresie Strefy Akademickiej zainicjuje proces rewitalizacji jednej z kluczowych, zaniedbanych dotychczas dzielnic Katowic. Na zasadzie „efektu domina” spowoduje lokowanie się w tym rejonie pokrewnych, nobilitujących miasto funkcji. Da impuls do renowacji i adaptacji obecnych tam historycznych budynków, dowartościuje te funkcjonujące (Kościół Ewangelicko-Augsburski, dawna siedziba NBP, Szpital Elżbietanek). Spowoduje silne zintegrowanie działań akademickich z procesami odbudowy tkanki miejskiej w sensie przestrzennym, społecznym i kulturowym. W szerszym zakresie wyprowadzi Katowice z zapaści związanej z zanikiem tradycyjnie pojmowanego przemysłu na drogę zrównoważonego rozwoju opartego o wartościowe zasoby ludzkie, nowoczesne inicjatywy gospodarcze, mające zaplecze w instytucjach naukowo-dydaktycznych, rozwijane wespół i dla dobra żyjących tu mieszkańców i przyciągających nowych. Bo potencjał Katowic jako stolicy jedynej w Polsce konurbacji jest ogromny. To nie tylko stary przemysł na którego korzeniach rosną zaawansowane, nowe jego gałęzie, to nie tylko funkcjonujące od lat nauki techniczne i tradycyjne więzi społeczne, ale też rozwijająca się humanistyka, otwartość na inność, różnorodność i europejskie wartości. Rola i znaczenie środowiska akademickiego i realiów/ w tym przestrzennych/, w jakich będzie ono funkcjonować są nie do przecenienia. Śląskie środowiska akademickie mogą stać się kołem zamachowym rozwoju gospodarki miasta i całego regionu.

I NAGRODA w Warsztatach Projektowych zorganizowanych przez UM Katowice, Uniwersytet Śląski i SARP o/Katowice– Zintegrowane Centrum Studenckie Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach w rejonie ulic: Pawła, Wodnej i Górniczej, Katowice 2014

Autorzy: ATELIER PS – Marek Skwara, Mirosław Polak, Michał Jatczak